Prawa autorskie – wsparcie adwokata, prawnika, radcy prawnego
Prawa autorskie są kluczową częścią Polskiego systemu prawnego, nie tylko w życiu artystów. Kwestia praw autorskich jest bardzo ważna nie tylko dla osób zajmujących się tworzeniem sztuki, muzyki czy jakichkolwiek innych treści, ale także dla firm i każdego, kto publikuje jakieś treści, zwłaszcza w Internecie.
Prawami autorskimi objęte jest o wiele więcej treści, niż wiele osób zdaje sobie sprawę. Nieznajomość praw autorskich może z kolei narazić ciebie i twoją firmą na kłopoty prawne, jak i spore straty finansowe. Dlatego właśnie w kwestiach prawa autorskiego dobrze korzystać ze wsparcia adwokata lub radcy prawnego.
Co to prawa autorskie?
Prawa autorskie to zespół norm prawnych, których celem jest ochrona twórczości naukowej, literackiej i artystycznej. Obejmują one dwa rodzaje praw: autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe.
Autorskie prawa osobiste chronią więź twórcy z utworem i przysługują mu bez względu na to, czy przeniósł majątkowe prawa autorskie do utworu. Do najważniejszych praw osobistych należą: prawo do autorstwa utworu, prawo do oznaczenia utworu swoim nazwiskiem, prawo do nienaruszalności treści i formy utworu, prawo do pierwszego udostępnienia utworu publiczności oraz prawo do rozpowszechniania utworu pod pseudonimem lub anonimowo.
Z kolei autorskie prawa majątkowe dają twórcy wyłączne prawo do korzystania z utworu w określony sposób, np. do rozpowszechniania utworu, tworzenia opracowań utworu, nadawania utworu na antenę oraz wykorzystywania utworu w całości lub we fragmentach. Prawa majątkowe mogą być przeniesione na inny podmiot w drodze umowy.
Co może być przedmiotem prawa autorskiego?
Ochronie prawa autorskiego podlegają utwory, czyli przejawy działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalone w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory literackie (np. powieści, wiersze, opowiadania), utwory muzyczne (np. piosenki, utwory instrumentalne), utwory plastyczne (np. obrazy, rzeźby, grafiki), utwory audiowizualne (np. filmy, seriale) oraz programy komputerowe.
Warto jednak podkreślić, że nie wszystkie publikacje czy utwory podlegają pod prawa autorskie. Wiele z publicznie dostępnych treści, takich jak akty normatywne, legendy, folklor czy krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego.
Czym są autorskie prawa osobiste?
Osobiste prawa autorskie to zespół praw przysługujących twórcy bez względu na to, czy przeniósł on majątkowe prawa autorskie do utworu. Chronią one więź twórcy z jego dziełem i obejmują takie kwestie jak:
- Prawo do autorstwa utworu – oznacza to, że twórca ma prawo do uznania go za autora utworu.
- Prawo do oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem – twórca decyduje, czy chce ujawnić swoje dane osobowe, czy też woli zachować anonimowość.
- Prawo do nienaruszalności treści i formy utworu – twórca ma prawo sprzeciwić się wszelkim zmianom w treści i formie swojego utworu, które mogłyby narazić jego cześć lub dobre imię.
- Prawo do pierwszego udostępnienia utworu publiczności – twórca decyduje, kiedy i w jaki sposób jego utwór zostanie po raz pierwszy udostępniony publiczności.
- Prawo do rozpowszechniania utworu pod pseudonimem lub anonimowo – twórca ma prawo do zachowania anonimowości lub użycia pseudonimu przy rozpowszechnianiu swojego utworu.
Prawo autorskie osobiste osobiste jest niezbywalne i nieprzenoszalne, co oznacza, że twórca nie może ich się zrzec ani przenieść na inny podmiot. Są one chronione przez cały okres istnienia utworu, a nawet po śmierci twórcy.
Co to autorskie prawa majątkowe?
Prawa autorskie majątkowe to zespół praw, które dają twórcy wyłączne prawo do korzystania z utworu w określony sposób. Obejmują one między innymi:
- Prawo do rozpowszechniania utworu – oznacza to, że twórca ma prawo do decydowania o tym, w jaki sposób jego utwór będzie udostępniany publiczności, np. poprzez drukowanie, publikowanie online, wystawianie itp.
- Prawo do tworzenia opracowań utworu – twórca ma prawo do tworzenia nowych utworów na bazie swojego pierwotnego dzieła, np. tłumaczeń, adaptacji, przeróbek itp.
- Prawo do nadawania utworu na antenę – twórca ma prawo do decydowania o tym, czy i kiedy jego utwór będzie emitowany w radiu lub telewizji.
- Prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu – twórca ma prawo do wynagrodzenia za każdorazowe wykorzystanie swojego utworu przez inny podmiot.
Autorskie prawa majątkowe mogą być zbywalne i przenoszalne, co oznacza, że twórca może je sprzedać lub podarować innemu podmiotowi. Przeniesienie praw autorskich poprzez odpowiednią umowę prawną jest standardowym procederem, który często jest stosowany przez artystów tworzacych treści na potrzeby reklamy.
Jak długo działają autorskie prawa majątkowe?
Autorskie prawa majątkowe są chronione przez określony czas, który w Polsce wynosi 70 lat od śmierci twórcy. Po upływie tego czasu autorskie prawa majątkowe gasną, a utwór przechodzi do domeny publicznej, co oznacza, że każdy może z niego korzystać bez konieczności uzyskiwania zgody twórcy lub jego spadkobierców, bez ryzyka naruszenia majątkowych praw autorskich.
Należy jednak pamiętać, że nawet po upływie czasu ochrony autorskich praw majątkowych, nadal obowiązują autorskie prawa osobiste. Oznacza to, że twórca nadal ma prawo do autorstwa utworu, do nienaruszalności jego treści i formy, do rozpowszechniania utworu pod pseudonimem lub anonimowo.
Jak prawnik może pomóc w sprawach związanych z prawem autorskim?
Prawo autorskie to zawiła dziedzina prawa, która obejmuje wiele różnych zagadnień. Prawa autorskie mają przede wszystkim chronić twórców oraz zapewnić im rozwiązania prawne w przypadku naruszenia praw autorskich. Dlatego też tak ważne jest wybranie odpowiedniego prawnika bądź kancelarii prawnej, która specjalizuje się w prawie autorskim, pozwoli ci obronić swoją własność intelektualną, oraz sprawi, że będziesz mógł być spokojny o swoją twórczość. Na Legavi bez problemu znajdziesz szybką oraz kompleksową pomoc prawną, która pomoże ci w twoich prawach autorskich.
Ponieważ prawa autorskie w Polsce to tak złożona kwestia, pomoc radcy prawnego bądź prawnika możę okazać się nieoceniona. Mogą oni pomóc twórcy utworu w wielu różnych kwestiach, takich jak:
- Doradztwo w zakresie doboru odpowiedniej formy ochrony dla utworu (np. rejestracja praw autorskich, udzielenie licencji).
- Pomoc w sporządzaniu umów o przeniesienie praw autorskich lub licencjonowanie utworów.
- Reprezentowanie twórcy w sporach dotyczących naruszenia praw autorskich.
- Pomoc w uzyskaniu zgody na wykorzystanie utworu chronionego prawem autorskim.
- Sporządzanie umów o korzystanie z utworów (np. licencji, umów o dzieło).
- Reprezentowanie w sporach dotyczących legalności korzystania z utworów.
- Pomoc w tworzeniu i zarządzaniu portfelem praw autorskich.
- Doradztwo w zakresie strategii zarządzania prawami autorskimi.
- Reprezentowanie w negocjacjach dotyczących praw autorskich.