Podatek rolny – kiedy należy go płacić?

Podatek rolny ma zastosowanie do wszystkich gruntów sklasyfikowanych jako użytki rolne, z wyjątkiem gruntów zajętych na działalność gospodarczą inną niż rolnicza. Czym jednak dokładnie są grunty rolne? Czym jest działalność rolnicza? W tym artykule dowiesz się wszystkiego na ten temat, w tym ile obecnie wynosi ta opłata i kto powinien ją uiszczać.

Co to jest podatek rolny?

Posiadanie ziemi wiąże się z licznymi przywilejami, ale także obowiązkami. Jednym z nich jest opłacanie podatku rolnego, o którym mowa w Ustawie z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym.

Według art. 1 podatek rolny dotyczy gruntów, które zostały sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne. Wyjątek stanowią grunty zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.

Czym jest gospodarstwo rolne?

Aby dokładnie zrozumieć, czego dotyczy podatek rolny, konieczne jest wyjaśnienie kilku pojęć, w tym tego, co dokładnie oznacza gospodarstwo rolne. Pojęcie to zostało wyjaśnione w art. 2 (1) ustawy, który opisuje kryteria, jakie musi spełniać dany obszar gruntów, aby mógł zostać uznany za gospodarstwo rolne. Mianowicie:

• jego łączna powierzchnia musi przekraczać 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy,
• musi stanowić własność:
  • osoby prawnej albo,
  • jednostki organizacyjnej w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.

Czym jest hektar przeliczeniowy?

Jeśli ktoś nie miał wcześniej do czynienia z podatkiem gruntowym, pojęcie hektara przeliczeniowego może być dla niego obce.

Otóż, o ile hektar jest powszechnie znaną jednostką miary równą kwadratowi o boku 100 m, o tyle hektar przeliczeniowy oznacza coś nieco innego. Jest to bowiem specjalna jednostka stworzona głównie do celów podatkowych, która pozwala obliczyć rzeczywistą powierzchnię danego użytku rolnego, z uwzględnieniem jego klasy gruntu, zwanej również klasą bonitacyjną, oraz okręgu podatkowego, w którym się znajduje.

Klasa bonitacyjna wskazuje na wartość użytkową danej gleby, tj. jej zdolność produkcyjną. Jeżeli chodzi o okręgi podatkowe, to Polska jest podzielona na 4, do których zalicza się gminy oraz miasta w zależności od ich warunków ekonomicznych i produkcyjno-klimatycznych.

Co to działalność rolnicza?

Następnie należy wyjaśnić, czym dokładnie jest działalność rolnicza, co również jest możliwe dzięki odwołaniu się do art. 2.

Zgodnie z jego treścią za taką działalność uważa się produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, roślin ozdobnych, grzybów uprawnych, sadownictwa, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego fermowego, chów i hodowlę ryb.

Kto musi płacić podatek rolny?

Podatek rolny dotyczy zarówno osób fizycznych, osób prawnych, jednostek organizacyjnych (włącznie ze spółkami, nieposiadającymi osobowości prawnej), pod warunkiem, że są one:

• właścicielami gruntów,
• posiadaczami samoistnymi gruntów,
• użytkownikami wieczystymi gruntów,
• posiadaczami gruntów, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.

Należy podkreślić, że w przypadku, gdy grunt ma zarówno właściciela, jak i posiadacza samoistnego, obowiązek podatkowy ciąży na osobie, w której posiadaniu samoistnym znajduje się dany użytek rolny.

Kim jest posiadacz samoistny gruntu?

Według art. 336 Kodeksu cywilnego, posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).

W praktyce oznacza to, że istnieje możliwość bycia posiadaczem samoistnym rzeczy (w tym przypadku gruntu), ale bez tytułu prawnego do niej. Istotna tutaj jest wola władania daną rzeczą we własnym imieniu.

Ile wynosi podatek rolny?

Podatek rolny na dany rok uzależniony jest od średniej ceny skupu żyta za okres 11 kwartałów poprzedzających kwartał poprzedzający rok podatkowy. Kwota ta jest publikowana przez Główny Urząd Statystyczny w terminie do dnia 20 października. W 2023 r. wynosiła 74,05 zł za 1 decytonę.

Jeżeli chodzi o sam podatek, to ma on dwie stawki:

• równowartość 2,5 kwintala żyta od 1 hektara przeliczeniowego,
• równowartość 5 kwintali żyta od 1 hektara.

Pierwszą z nich stosuje się dla gruntów gospodarstw rolnych, a drugą dla pozostałych.

Kiedy należy zapłacić podatek rolny?

Deklaracje na podatek rolny na dany rok podatkowy należy złożyć do właściwego organu do 15 stycznia. Następnie opłatę uiszcza się w 4 ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego. Terminy ich zapłaty są wyznaczone przez ustawę i są następujące:

• 15 marca,
• 15 maja,
• 15 września,
• 15 listopada.

Wyjątkiem jest sytuacja, gdy całość podatku nie przekracza kwoty 100 zł. Wówczas należy go spłacić jednorazowo w terminie płatności pierwszej raty.

Kto jest zwolniony z płacenia podatku rolnego?

Rozdział czwarty ustawy określa między innymi zwolnienia z obowiązku podatkowego. Liczba takich przypadków jest stosunkowo duża, dlatego w celu ustalenia, czy interesujący Cię grunt podlega takiemu wyłączeniu, zachęcamy do zapoznania się z przepisami lub konsultacji z jednym z prawników Legavi, który rozwieje wszelkie wątpliwości.

Podatkowi rolnemu nie podlegają np:

• użytki rolne klasy V, VI i VIz oraz grunty zadrzewione i zakrzewione ustanowione na użytkach rolnych
• grunty położone w pasie drogi granicznej,
• grunty gospodarstw rolnych powstałe z zagospodarowania nieużytków (na okres 5 lat, licząc od roku następnego po zakończeniu zagospodarowania),
• grunty pod wałami przeciwpowodziowymi i grunty położone w międzywałach,
• grunty przeznaczone na utworzenie nowego gospodarstwa rolnego lub powiększenie już istniejącego do powierzchni nieprzekraczającej 100 ha,
• użytki ekologiczne,
• uczelnie,
• instytuty naukowe i pomocnicze jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk,
• instytuty badawcze.

Podsumowując

Prawo podatkowe jest dość skomplikowane i aby uniknąć kar za jego nieprzestrzeganie, konieczna jest znajomość przepisów. Te niestety zmieniają się stosunkowo często, dlatego każdy powinien raz na jakiś czas odświeżyć swoją wiedzę na ten temat. Podatek rolny dotyczy bardzo dużej liczby osób w naszym kraju, więc jeśli zastanawiasz się, czy również powinieneś go opłacać, przeczytaj ten artykuł i skonsultuj się z jednym ze specjalistów Legavi, aby uzyskać profesjonalną poradę prawną w tej sprawie.