Po co separacja, skoro można się rozwieść? To właśnie pytanie najczęściej zadają sobie Polacy, których pojęcie o orzekaniu separacji jest dość niskie. Często nie rozumiemy, jaki jest cel takiej procedury i uważamy, że przynosi ona w zasadzie identyczne skutki co rozpad małżeństwa. I choć jest w tym sporo prawdy, to pomiędzy tymi dwoma pojęciami istnieją również istotne różnice, o których nie możemy zapominać. Dlatego w dzisiejszym artykule podejmiemy temat separacji i wspólnie omówimy jej aspekty.
Czym różni się separacja od rozwodu?
Separacja prawna i rozwód mają ze sobą dużo wspólnego, co powoduje, że wiele osób myli te dwa pojęcia lub zakłada, że to pierwsze nie ma w zasadzie żadnego sensu. Istnieje jednak jedna kluczowa różnica między nimi.
Tak więc, aby doszło do rozwodu lub separacji, musi nastąpić rozkład pożycia małżeńskiego. Oznacza to zanik co najmniej jednego z trzech elementów:
- więzi duchowej
- więzi ekonomicznej
- więzi pożycia
Różnica polega jednak na tym, że w przypadku rozwodu rozpad małżeństwa ma charakter trwały, co oznacza, że byli partnerzy definitywnie nie widzą już szans na jego kontynuowanie w przyszłości. Z kolei w przypadku separacji zakłada się, że małżonkowie chcą dać sobie czas na przemyślenie sprawy i biorą pod uwagę możliwość powrotu do wspólnego życia.
Co to oznacza w praktyce?
W rzeczywistości jest tak, że orzeczenie separacji ma prawie takie same skutki jak orzeczenie rozwodu. Istnieje jednak kilka kwestii, które odróżniają te instytucje od siebie.
Jeśli chodzi o podobieństwa, to w obu przypadkach małżonkowie tracą prawo do dziedziczenia po sobie. Mogą za to domagać się alimentów oraz są zobowiązani do ustalenia zasad korzystania ze wspólnego mieszkania i sprawowania władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi.
Z drugiej strony, para pozostająca w separacji nie może zawrzeć kolejnego związku małżeńskiego i nadal jest zobowiązana do wzajemnego wspierania się. Ponadto separacja jest możliwa na wniosek strony, która została uznana za wyłącznie winną rozkładu pożycia małżeńskiego, natomiast rozwód w takiej sytuacji jest możliwy jedynie na podstawie zgodnego żądania małżonków.
Czy separacja zapewnia rozdzielność majątkową?
Jak wiemy, kwestie finansowe są kluczowe, jeśli chodzi o zakończenie związku małżeńskiego. Nic więc dziwnego, że ludzie często zadają pytanie o rozdzielność majątkową.
Odpowiedź na to pytanie brzmi: tak.
Jedną z konsekwencji separacji jest rozdzielność majątkowa. Oznacza to m.in. odebranie wspomnianego wyżej prawa do zachowku i dziedziczenia oraz utworzenie majątków osobistych, zamiast jednego wspólnego. Należy jednak zaznaczyć, że rozdzielność majątkowa nie jest równoznaczna z podziałem majątku. Mianowicie, wszystko to, co małżonkowie zgromadzili wspólnie do momentu orzeczenia separacji, nadal musi zostać formalnie podzielone w drodze postępowania sądowego lub za porozumieniem stron.
Jak wygląda postępowanie w przypadku orzeczenia separacji?
Postępowanie w sprawie o separację wygląda bardzo podobnie do sprawy rozwodowej.
Konieczne jest złożenie pozwu o separację, co strony mogą uczynić wspólnie lub osobno. Oprócz podstawowych elementów, takich jak dane partnerów, taki dokument musi zawierać także uzasadnienie oraz konkretne żądania dotyczące m.in. alimentów czy zasad korzystania ze wspólnego mieszkania. Ponadto, podobnie jak w przypadku rozwodu, w przypadku dążenia do wskazania wyłącznej winy jednego z małżonków, konieczne może być również dołączenie dowodów, takich jak rachunki, akty notarialne, zdjęcia itp.
Co ciekawe, w przeciwieństwie do rozwodu, separacja może zostać orzeczona w drodze postępowania nieprocesowego, jednak jest to możliwe jedynie w przypadku, gdy strony nie posiadają wspólnych małoletnich dzieci.
Czy sąd może odmówić orzeczenia separacji?
Choć separacja może zostać orzeczona wyłącznie na wniosek jednego z małżonków, sąd może też całkowicie odmówić jej przyznania. Zdarza się to rzadko, a jeśli już, to głównie ze względu na dobro wspólnych małoletnich dzieci. Istnieje również możliwość odmowy orzeczenia separacji, jeżeli byłaby ona sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Czy sąd może zadecydować o zniesieniu separacji?
Jak podkreśliliśmy na początku, ideą separacji jest to, że partnerzy wciąż widzą szansę na powrót do siebie. Oznacza to, że w każdej chwili możliwe jest złożenie wniosku o zniesienie separacji, ale musi się to odbyć na zgodne żądanie małżonków. Wtedy sąd nie tylko decyduje o powrocie do wspólnego pożycia, ale także o wszystkich jego elementach, które zostały wcześniej podzielone w wyniku rozstania. W momencie zniesienia separacji ustają zwykle rozdzielność majątkowa i obowiązek alimentacyjny.
Jaki jest obecnie koszt separacji?
Koszt złożenia pozwu o separację różni się w zależności od tego, czy jest on składany na zgodny wniosek małżonków, czy też żądanie orzeczenia separacji zgłasza tylko jeden z partnerów. W pierwszym przypadku jest to 100 zł, a w drugim 600 zł. Pamiętajmy jednak, że konieczne jest również opłacenie profesjonalnego prawnika, który sporządzi stosowny dokument. W przeciwnym razie istnieje ryzyko, że akta będą miały istotne braki, a procedura ogłoszenia separacji znacznie się wydłuży.
Podsumowując
Separacja małżeńska to trudny temat, o którym niewiele osób ma jakiekolwiek pojęcie. Jeśli obecnie przechodzisz przez separację i rozważasz rozwód, ważne jest, abyś zapoznał się również z tym rozwiązaniem i rozważył, czy nie byłoby ono lepsze. Dodatkowo umów się na konsultację z jednym z prawników Legavi zajmujących się prawem rodzinnym. Tylko w ten sposób będziesz mieć pewność, że dokonałeś najkorzystniejszego wyboru i że Twoje interesy zostały w pełni zabezpieczone.
