W życiu każdego z nas zdarzają się nieprzewidziane sytuacje, które wymagają od nas zrobienia sobie przerwy od codziennych obowiązków w pracy. Niezależnie od tego, czy jest to ślub dziecka, czy pogrzeb bliskiej osoby, czasami jesteśmy po prostu zmuszeni wziąć kilka dni wolnego, aby uporządkować inny obszar naszego życia. Możemy wtedy oczywiście wziąć urlop bezpłatny na żądanie, ale niekoniecznie jest to najlepsze wyjście. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że w takich przypadkach często przysługuje im pełne wynagrodzenie. Omówmy zatem, czym dokładnie jest urlop okolicznościowy i komu się on należy.
Zwolnienie od pracy w polskim prawie
Przepisy prawa pracy w naszym kraju ściśle określają obowiązki i przywileje osób zatrudnionych na podstawie umów o pracę. Dotyczą one takich kwestii jak obowiązkowe świadczenia, płace minimalne i czas pracy. Ponadto normują również zwolnienia od pracy, które przysługują pracownikom.
Czym jest zwolnienie od pracy?
Zwolnienie od pracy jest dokładnie tym, na co wskazuje jego nazwa, czyli sytuacją, w której pracownik jest zwolniony z wykonywania swoich obowiązków, ale nadal otrzymuje za to wynagrodzenie. Jest to przewidziane w szeregu szczególnych okoliczności, które są uregulowane w Kodeksie pracy. Należą do nich na przykład:
- konieczność poddania się pracowniczym badaniom lekarskim
- honorowe krwiodawstwo
- udział w akcjach ratunkowych
- powołanie do udziału w postępowaniu
- wykonywanie czynności biegłego
- udział w posiedzeniu komisji pojednawczej
Ponadto, zwolnienie od pracy przysługuje również kobietom w ciąży, które muszą przejść niezbędne badania w godzinach roboczych.
Czym jest urlop okolicznościowy?
Urlop okolicznościowy to specjalny rodzaj zwolnienia od pracy, do którego pracownicy są uprawnieni w związku ze szczególnymi wydarzeniami w ich życiu. Obejmują one przede wszystkim pogrzeby i śluby.
Ten rodzaj urlopu jest w pełni płatny i niezależny od urlopu wypoczynkowego. Jest to dodatkowe świadczenie dostępne dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.
Jaki jest wymiar urlopu okolicznościowego?
W przypadku urlopu wypoczynkowego jego długość zależy od stażu pracy danej osoby, natomiast w przypadku urlopu okolicznościowego jego wymiar zależy od sytuacji, w związku z którą jest wykorzystywany. Przejdźmy zatem przez wszystkie możliwe opcje.
Ślub
Możliwe jest wykorzystanie urlopu okolicznościowego z okazji ślubu pracownika lub ślubu dziecka pracownika. W pierwszym przypadku jego wymiar wynosi 2 dni, a w drugim 1 dzień. Najczęściej pracodawca będzie oczekiwał przedstawienia aktu ślubu lub innego wiarygodnego dowodu usprawiedliwiającego nieobecność.
Pogrzeb
Pogrzeb bliskiej osoby jest traumatycznym przeżyciem, które uprawnia pracownika do skorzystania z urlopu okolicznościowego. Może to mieć miejsce w przypadku:
- pogrzebu małżonka pracownika
- pogrzebu rodzica pracownika
- pogrzebu dziecka pracownika
- pogrzebu macochy i ojczyma pracownika
- pogrzebu babci i dziadka pracownika
- pogrzebu rodzeństwa pracownika
- pogrzebu teściowej i teścia pracownika
- pogrzebu innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką
Jeżeli nastąpiła śmierć małżonka, rodzica, dziecka, macochy lub ojczyma, pracownikowi przysługują 2 dni urlopu, natomiast jeżeli doszło do śmierci rodzeństwa, teściowej, teścia lub innej osoby pozostającej pod jego opieką, pracownikowi przysługuje 1 dzień urlopu okolicznościowego. Pracodawca może chcieć zobaczyć akt zgonu w celu usprawiedliwiania nieobecności.
Narodziny dziecka
Urlop okolicznościowy z tytułu narodzin dziecka jest najczęściej wykorzystywany przez młodych ojców, którzy chcą towarzyszyć swoim partnerkom. Przysługują im wówczas 2 dni wolne od pracy. Warto zauważyć, że jest to odrębne zwolnienie od tradycyjnego urlopu ojcowskiego.
Czy pracownik może wykorzystać urlop okolicznościowy tylko w dniu ważnego wydarzenia?
To pytanie jest prawdopodobnie najczęściej zadawane, jeśli chodzi o temat urlopu okolicznościowego. Odpowiedź brzmi: nie.
Urlop okolicznościowy nie jest po to, abyś mógł uczestniczyć w ślubie czy pogrzebie, ale po to, abyś w tym czasie zapomniał o swoich obowiązkach. Możesz go wykorzystać zarówno na odpoczynek, jak i na dopełnienie formalności związanych np. z narodzinami dziecka. Nikt nie będzie sprawdzał na co przeznaczyłeś swój dzień wolny. Masz jedynie obowiązek poinformować pracodawcę, w związku z jakim wydarzeniem w Twoim życiu złożyłeś wniosek o przyznanie urlopu okolicznościowego.
Czy urlop okolicznościowy przepada na koniec roku?
Niestety, niewykorzystany urlop okolicznościowy nie przechodzi automatycznie na kolejny rok. Pracownik nie może również odebrać jego ekwiwalentu, tak jak w przypadku urlopu wypoczynkowego. Prawo przewidziało ten rodzaj zwolnienia na szczególne okazje, które zdarzają się w życiu niemal każdego człowieka. Są one niezależne od innych świadczeń określonych w Kodeksie pracy.
Podsumowując
Urlop okolicznościowy przysługuje każdej osobie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę. Dzięki niemu pracownik może odpocząć od obowiązków zawodowych i poświęcić się ważnym wydarzeniom, które mają miejsce w jego życiu. Jeśli masz wątpliwości, czy Tobie również należy się takie zwolnienie, koniecznie przeczytaj ten artykuł i skontaktuj się z jednym z prawników Legavi. Z pewnością doradzą Ci, jak postąpić w Twojej sytuacji.
